پالس اکسی متر

پالس اُکسی‌متر

دستگاهی است که برای اندازه گیری مقدار اشباع اکسیژن خون استفاده می‌شود. این کار از طریق ارسال نور فروسرخ به مویرگ‌ها در انگشت دست، انگشت پا یا لاله گوش و اندازه گیری نور منعکس شده از گاز‌ها انجام می‌شود.

یک خوانش با استفاده از پالس اُکسی‌متر درصد اشباع اکسیژن مویرگی محیطی یا SpO2 را نشان می‌دهد. این آزمایش از پنجره خطای دو درصدی برخوردار است به این معنی که خوانش ممکن است دو درصد بیشتر یا کمتر از سطح واقعی اکسیژن خون باشد.

این آزمایش ممکن است از دقت کمتری در مقایسه با آزمایش گاز خون سرخرگی برخوردار باشد، اما انجام آن برای پزشکان بسیار آسان است. از این رو، آن‌ها برای خوانش‌های سریع از آن استفاده می‌کنند.

مواردی مانند لاک ناخن تیره یا دمای پایین اندام‌ها می‌توانند موجب ارائه خوانشی پایین‌تر از حد عادی توسط پالس اُکسی‌متر شوند. از این رو، پزشک شما ممکن است پیش از استفاده از این روش یا در صورت پایین بودن غیر عادی نتایج، هرگونه لاک ناخن را پاک کند.

روش پالس اُکسی‌متر غیرتهاجمی است، از این رو، خود فرد نیز می‌تواند آن را انجام دهد. شما می‌توانید دستگاه پالس اُکسی‌متر را به راحتی خریداری کنید. پیش از استفاده از این دستگاه در خانه با پزشک خود درباره چگونگی تفسیر نتایج صحبت کنید.

سطوح مختلف اکسیژن خون

اندازه گیری اکسیژن خون به نام سطح اشباع اکسیژن شناخته می‌شود. در مختصرنویسی پزشکی و هنگام استفاده از یک آزمایش گاز خون سرخرگی ممکن است به آن PaO2 و در زمان استفاده از پالس اُکسی‌متر O2 Sat یا SpO2 گفته شود. راهنما‌های زیر به شما در درک معنی نتایج آزمایش کمک خواهد کرد.

عادی: سطح عادی اکسیژن در آزمایش گاز خون سرخرگی برای ریه‌های سالم بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیمتر جیوه (mm Hg) است. در موارد استفاده از دستگاه پالس اُکسی‌متر، خوانش عادی سطح اکسیژن خون SpO2 معمولا بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد است.

با این وجود، در موارد ابتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه یا بیماری‌های ریوی دیگر، این محدوده‌ها ممکن است در نظر گرفته نشوند. پزشک محدوده طبیعی برای شرایط هر بیمار را به وی اطلاع می‌دهد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه می‌توانند دارای سطوح پالس اکسی‌متر SpO2 بین ۸۸ تا ۹۲ درصد باشند.

پایین‌تر از حد عادی: سطح پایین‌تر از حد عادی اکسیژن خون به نام هیپوکسمی شناخته می‌شود. هیپوکسمی اغلب مساله‌ای نگران کننده است. هرچه سطح اکسیژن پایین‌تر باشد، هیپوکسمی شدیدتر است. این می‌تواند به بروز عوارضی در بافت‌ها و اندام‌های بدن منجر شود

به طور معمول، یک خوانش PaO2 زیر ۸۰ میلی متر جیوه یا SpO2 زیر ۹۵ درصد پایین در نظر گرفته می‌شود. آگاهی از سطح عادی اکسیژن خون، به ویژه اگر به یک بیماری مزمن ریه مبتلا هستید برای شما اهمیت دارد.

یکی از عارضه‌های عجیبی که به تازگی در بیماران مبتلا به کرونا مشاهده شده، عارضه “هایپوکسی ساکت” یا کمبود اکسیژن خاموش است که اخیرا یکی از پزشکان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در بیماری ۶۰ ساله‌ مبتلا به کرونا با آن مواجه شد پزشکان می‌گویند این افراد علی‌رغم کمبود اکسیژن در خون، احساس چابکی دارند و از این رو آنها را “هایپوکسیک خوشحال” می‌نامند چرا که به راحتی قادر به صحبت کردن و نفس کشیدن هستند.  اما این عارضه را نه تنها خود شخص مبتلا، بلکه کادر درمان هم نمی‌توانند به سادگی تشخیص بدهند مگر آنکه، شخص را مورد آزمایش خون قرار دهند. افراد مبتلا به این عارضه دچار علائمی از جمله گیجی و خواب آلودگی می‌شوند که به سرعت نمی‌تواند زندگی انها را تهدید کند، اما در صورت عدم درمان ضمن تشدید عوارض کووید ۱۹ موجب آسیب مغزی در شخص می‌شود در مورد این که چرا برخی بیماران با وجود کمبود اکسیژن در خون احساس چابکی می‌کنند، گفته شده که این موضوع به تبادل گازها در ریه‌ ها و امکان خروج دی اکسید کربن از بدن مربوط می شود و از این رو بیمار احساس کمبود اکسیژن نمی کند.

پزشکان توصیه می‌کنند که باید افراد در  معرض خطر کووید ۱۹ یا مبتلا به آن با پالس اکسیمتر از نظر احتمال کمبود اکسیژن خاموش در خون بررسی شوند تا بیماری آنها وخامت پیدا نکند.

دامنه ی طبیعی فشار اکسیژن خون شریاني (PaO2) ۸۰ تا ۱۰۰ میلیمتر جیوه است.

در این دامنه بیش از ۹۳٪ظرفیت هموگلوبین از اکسیژن اشباع می شود. کاهش درصد اشباع به زیر  ۹۳٪ به معنای کاهش PaO2 به کمتر از ۸۰ میلیمتر جیوه یا کاهش توانایی ریه برای انتقال اکسیژن به خون است. در این صورت باید بیمار را به بیمارستان ارجاع کنید.